آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
مطالب پایگاه
پیام خود را بنویسید
| تاریخ ارسال: 1404/7/13 |
در اولین نشست از سلسله نشستهای «یک مقاله، یک روایت» در مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، دکتر پریسا علیزاده، عضو هیئت علمی گروه «تأمین مالی و اقتصاد علم، فناوری و نوآوری» مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، به ارائه مقالهای پژوهشی با عنوان «پیشنهاد نظام تأمین مالی برای انواع مؤسسات پژوهشی همسو با چارچوب مأموریتگرایی» پرداخت. در این نشست، ضمن بررسی الگوهای بینالمللی تأمین مالی پژوهش، بر ضرورت حرکت نظام علمی کشور به سمت الگوهای رقابتی و عملکردمحور تأکید شد.
در این نشست، دکتر علیزاده با تشریح مبانی نظری و سیاستی مأموریتگرایی در نظام پژوهش و فناوری، تأکید کرد که یکی از چالشهای اصلی مؤسسات پژوهشی کشور، وابستگی بیش از حد به بودجههای دولتی و نبود پیوند میان تخصیص منابع و عملکرد واقعی مؤسسات است. وی گفت: «نظام فعلی تأمین مالی پژوهش در ایران که عمدتاً مبتنی بر گرنتهای بلوکی و تصمیمگیریهای متمرکز است، زمینه رقابت، نوآوری و کارآمدی را محدود کرده و نیازمند بازطراحی مبتنی بر شاخصهای مأموریتمحور است.»
او افزود: «پژوهش انجامشده با بررسی ساختار و سازوکارهای مالی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آلمان و کره جنوبی نشان میدهد که موفقیت مؤسسات پژوهشی در این کشورها، در گرو تنوعبخشی به منابع مالی، ایجاد نظامهای ترکیبی بودجهای، و ارتباط مؤثر میان دولت، صنعت و بخش خصوصی بوده است.» به گفته وی، در کشورهایی نظیر فرانسه، نهادهایی مانند مرکز ملی پژوهشهای علمی (CNRS) و مؤسسه ملی پژوهشهای کشاورزی (INRAE) بخش عمده بودجه خود را از گرنتهای دولتی دریافت میکنند اما بخشی نیز از قراردادهای پژوهشی و درآمدهای اختصاصی حاصل از تجاریسازی فناوری تأمین میشود.
دکتر علیزاده با اشاره به تجربه آلمان و کره جنوبی گفت: «در آلمان، نظام پژوهش دو رکن دارد؛ دانشگاهها که بر آموزش و پژوهش بنیادی متمرکزند و مؤسسات پژوهشی مانند فرانهوفر و ماکس پلانک که به پژوهشهای کاربردی و توسعه فناوری میپردازند. در این ساختار، بخشی از بودجه به صورت رقابتی و عملکردمحور تخصیص مییابد و نقش دولت بیشتر در هدایت و تنظیمگری است تا تصدیگری.» وی افزود: «در کره جنوبی نیز مدل سهسطحی تأمین مالی شامل سطح سیاستگذاری، برنامهریزی و اجرای پروژهها، منجر به همافزایی و پاسخگویی بیشتر نهادهای پژوهشی شده است.»
در بخش پایانی نشست، ارائهدهنده با تأکید بر لزوم ایجاد نهادهای مستقل برای نظارت و هماهنگی تخصیص منابع مالی پژوهش، پیشنهاد کرد که نقش شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) و صندوقهای ملی پژوهش و فناوری در برآورد و تخصیص منابع تقویت شود. همچنین، افزایش اختیارات مالی و مدیریتی هیئتهای امنا و رؤسای مؤسسات پژوهشی، کاهش مداخلات غیرتخصصی در تخصیص بودجه، و تعریف شاخصهای شفاف عملکردی برای ارزیابی مؤسسات از دیگر پیشنهادهای کلیدی این پژوهش بود.
وی در جمعبندی سخنان خود اظهار داشت: «حرکت به سمت نظام تأمین مالی مأموریتگرا نه تنها استقلال و پویایی مؤسسات پژوهشی را افزایش میدهد، بلکه زمینه را برای ارتقای کیفیت پژوهش، پیوند مؤثر میان علم و صنعت، و تحقق اهداف توسعه علمی کشور فراهم میکند.»
نشست «یک مقاله، یک روایت» از برنامههای علمی مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی است که با هدف ایجاد گفتوگوی مستمر میان پژوهشگران، سیاستپژوهان و مدیران حوزه آموزش عالی و پژوهش برگزار میشود. در این نشستها، پژوهشگران به بیان روایت خود از یک مقاله یا پژوهش علمی میپردازند و مخاطبان را در جریان تازهترین یافتهها و ایدههای سیاستی قرار میدهند.
کلیدواژه ها: سخنرانی | نشست علمی | سلسله سخنرانی |