وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

به گزارش روابط عمومی موسسه به نقل از خبرگزاری آنا، غلامرضا ذاکرصالحی در پنل مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی با بحث در مورد دانشگاه متعهد به جامعه گفت: دانشگاه متعهد و درگیر با مسائل جامعه، دانشگاهی است که از مشارکت عمومی استقبال می‌کند و آن را یک مأموریت اضافه تلقی نمی‌کند.

وی افزود: دانشگاه مسئولیت‌پذیر از چهار طریق عامه مردم را با علم درگیر می‌کند اول درگیرسازی مردم در فرایند پژوهش و اکتشاف، دوم توسعه فعالیت‌های تدریس و یادگیری که دارای اثرات مثبت بر گروه‌های اجتماعی به دانشجویان و آموزش مهارت‌های درگیری اجتماعی است، سوم  مبادله دانش از طریق افزایش جریان دوطرفه دانش و بینش بین دانشگاه و جامعه وسیع‌تر و چهارم مسئولیت اجتماعی  از طریق حداکثرسازی منافعی که دانشگاه می‌تواند برای جامعه خلق کند.

عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بیان کرد: از نقطه نظر تاریخی حتی دانشگاه نخبه‌گرای سنتی نیز هیچ‌گاه نسبت به نیازهای جامعه بی‌اعتنا و برج عاج نشین نبوده است. حتی دانشگاه جندی شاپور در ۱۷۵۰ سال پیش، دانشگاه پاریس در ۱۲۰۰ میلادی و دانشگاه برلین در ۱۸۱۰ میلادی واجد سه مجموعه مؤثر در شاخصه‌های چهارگانه فوق بوده‌اند.

ذاکرصالحی عنوان کرد: دانشگاه در غرب چه در الگوی ناپلئونی، چه الگوی هومبولتی و چه آکسبریجی ویژگی انباشتی داشته است؛ اما در جهان درحال توسعه و به ویژه ایران، اسیر تب‌ها و مدها شده و شاهد چرخش‌های تند در نقش و کارکرد بوده است. با درج هر ایده‌ای در یک مقاله، سیل انتقادات و توقعات بی‌حد و حصر از این نهاد نوپا به جریان افتاده است. به گونه‌ای که دانشگاه ایرانی به قول جامعه شناسان با پدیده پربار بودن یا تراکم نقش که محصول آن می‌تواند تعارض و تضاد نقش‌ها باشد، روبرو است.

وی با بیان اینکه هنوز موج جدید دانشگاه نسل سوم فروکش نکرده و سیلاب نسل چهارم و پنجم فرا میرسد، خاطرنشان کرد: ایده مرکزی من اجتناب از اسارت در امواج رسانه‌ای و گسیل داشتن این جریانات به سوی چارچوب‌های عقلانیت دانشگاهی است. نمی‌توان هرروز برگردِ ضعیف این نهاد نوپا انتظارات ناهمگون، متعارض و مبهمی داشت و سپس از تکمیل زیرساخت‌های اصلی آموزش و پژوهش شانه خالی کرد.

این پژوهشگر حوزه آموزش عالی مطرح کرد: دانشگاهی که بنیان‌های قوی علمی و فناورانه داشته باشد، قطعاً می‌تواند به نیازهای مختلف پاسخ دهد و قدرت سازگارشوندگی داشته باشد. دانشگاه ضعیف که روی بنیان‌هایش سرمایه‌گذاری لازم صورت نگرفته است، نه اجتماعی و نه بومی و نه جهانی می‌شود!

وی تصریح کرد: آموزش و یادگیری به اندازه کافی واجد تعهد و مسئولیت اجتماعی است؛ زیرا سطح آگاهی جامعه را بالا می‌برد و مردم را در مقابل آسیب‌های اجتماعی حساس و هوشمند کرده و نسبت به تحولات آینده و آمادگی برای مواجهه با تغییر مجهز می‌سازد.

 ذاکر صالحی اذعان کرد: تقویت بنیان‌های آموزش و یادگیری، تلاشی در جهت ایفای نقش بهتر اجتماعی است. آموزش امری اخلاقی و فرایندی اجتماعی دارد. با به حاشیه راندن آموزش، اهداف اجتماعی دانشگاه محقق نمی‌شود. سه رکن از ارکان دانشگاه متعهد و درگیر، به آموزش و پژوهش مؤثر ارجاع داده می‌شود. جامعه محور بودن یک استراتژی یا تاکتیک یا مأموریت جدید نیست بلکه در ذات و جوهر یونیورسیته نهفته است.

وی اعلام کرد: ظهور دانشگاه جامعه محور مستلزم وجود جامعه مدنی فعال و پویا و بالنده است که جامعه‌ای شبکه‌ای و مطالبه‌گر و دانش محور باشد. در غیاب چنین جامعه‌ای دانشگاه با چه کسی تعامل خواهد کرد؟ ظهور دانشگاه‌های بزرگ غرب نیز با پدیده شهر و شهرنشینی مرتبط بوده است. در قرن ۱۲ و ۱۳ میلادی هم پاریس و هم بلونیا، شهرهای آباد و فرهنگ دوست بوده‌اند. در دامان چنین شهرهایی دانشگاه‌هایی بزرگ و کارآمد پرورش یافت.